Is het ‘jij rijd’ of ‘jij rijdt’? Deze is lastiger dan ‘ik word’. Waarom? Niet omdat het een ander werkwoord is, want met ‘worden’ is dit net zo moeilijk. Waarom dan wel? Nou, bij ‘jij’ is het soms met een t en soms zonder. Help! Rustig maar, geen paniek. Het valt mee.
Het zit zo. Als ‘je’ (of ‘jij’; dat is hetzelfde, maar dat wist je wel hè?) ervóór staat, dan is het met een t. En als ‘je’ erachter staat, dan is het zonder t. Waarom? Dat doet er niet toe. Het is zo.
Dit is alleen maar lastig bij werkwoorden waarbij de stam van het werkwoord op een d eindigt. Help, wat is de stam van een werkwoord? Simpel gezegd: het werkwoord zonder de –n of de –en. Dus in het geval van rijden is dat rijd. En juist doordat dat hetzelfde klinkt als rijdt (of zelfs als rijt), ontstaat de verwarring. Bijvoorbeeld ook bij ‘onthouden’ en ‘opladen’. Ik noem maar wat. ‘Jij onthoudt dat altijd zo goed. Onthoud jij dat even voor mij?’ ‘Je laadt je telefoon op. Laad je daarna mijn telefoon op?’ Niet te verwarren met ‘laten’! Want dan is het natuurlijk ‘jij laat’ en ‘laat jij’. Dan komt er geen t bij. Logisch is dat misschien niet, maar dat maakt niet uit. Het is taal, geen wiskunde.
Nou lijkt het misschien alsof het alleen maar in vragen voorkomt, dat ‘je’ achter het werkwoord staat. Dat hoeft niet. Kijk maar: ‘Als hij steeds bozer wordt, word jij dat ook.’
En dan nog wat: dit geldt niet in de verleden tijd. In de verleden tijd krijgt niks een t. Dus schrijf alsjeblieft nooit ‘jij werdt’, want dat is heel erg fout. Of ‘jij reedt’. Of ‘jij onthieldt’. Dit doet gewoon pijn aan mijn ogen.
Doe me trouwens een lol en verwar deze ‘je’ niet met een andere ‘je’, namelijk deze: ‘wordt je collega morgen ontslagen?’ Dan kun je ‘je’ vervangen door ‘jouw’. Niet door ‘jij’. Dus ‘je’ hoort niet bij het werkwoord, maar bij de collega. En de collega hoort bij het werkwoord. Snap je het nog? Ik hoop het.
Hoe moet je dit nou onthouden? Vervang het werkwoord door een werkwoord waar die d of t niet in zit. bijvoorbeeld ‘lopen’. Het is ‘loop jij even naar de supermarkt’ en ‘je loopt vreselijk in de weg.’ Niks aan de hand. Kind kan de was doen.
Hahaha geweldig dat filmpje!!! Helemaal het begin 😉
En nou is het voor eens en altijd afgelopen met het misbruik van -d’tjes en -t’tjes! Dankzij Wanda.
Duidelijke taal en lekker met humor doorspekt (he, dat is er eentje voor ’t kofschip), waardoor ook mijn kinderen – van 10 en 12 jaar oud – luisteren, het begrijpen en hopelijk nooit meer zullen vergeten. Ga zo door, we kunnen niet wachten op de volgende les. 🙂
Jolanda
Je legt het beter uit dan alle meesters die ik ooit gehad heb!
(12 jaar)
Lieve Sven, lieve meiden van Jolanda,
Dank je wel! Ik vind het erg leuk dat jullie meedoen en ik zal voor jullie extra mijn best doen.
Wanda
PS Sven, groetjes aan je meester 😉
[…] Dit blogartikel was vermeld op Twitter door Scherpschrijver en Marjon Bouman, Scherpschrijver. Scherpschrijver heeft gezegd: Ja! Les 2 van Don Quichot staat online! Met weer een heikele kwestie op d/t-gebied. https://wandadijkstra.nl/les-2-jij-rijd-of-jij-rijdt/ […]
Jippie! Weer wat geleerd heel duidelijk zo zonder vaktaal. Kijk nu al uit naar les 3
fijn hoor Wanda, ik snap ook deze les, nu kijken of ik het ga onthouden…
je wordt, word je? ja! ik kan het!
Ja, ik gebruik zelf altijd het werkwoord “zien” om te weten of iets met een t erachter moet. Herstikke hendig!
( oh ja, kofschip, of fokschaap, hoe zat dat ook alweer?)
Hoi Loesje,
dank voor je reactie, weer! Het kofschip komt zeker aan de orde; bij het voltooid deelwoord.
groetjes
wanda
Hahahaaaa. U bent geweldig!!
Heb zo moeten lachen om uw filmpje en ik leer er ook nog van.
Dank je wel 🙂
Ik vind het heel goed uitgelegd ! Als ik schrijf rijdt jij mij rond? Moet dat zijn rijd jij mij rond. Hartelijk groet.
Ja, dat klopt. Het is ‘rijd jij mij rond?’.